Dziś, 23 kwietnia, po raz 25. obchodzimy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Święto ma na celu promocję czytelnictwa, edytorstwa i ochronę własności intelektualnej prawem autorskim.
To nie górę pokonujemy, ale samych siebie.
Edmund Hillary
Literaturę górską, jak i każdą inną polecamy cały rok, nie tylko dzisiaj. Natomiast w tym dniu przygotowaliśmy zestawienie książek, które powinieneś przeczytać, jeśli naprawdę chcesz się czegoś dowiedzieć o wspinaczce wysokogórskiej i ludziach, którzy podejmują wyzwanie zmierzenia się z najtrudniejszymi szczytami świata.
1. Jon Krakauer Wszystko za Everest
Kiedy 10 maja 1996 roku trzy ekipy jednocześnie dokonywały ataku szczytowego, nad Mount Everestem zerwała się burza. Zaczęła się mordercza walka o przetrwanie. Jon Krakauer przeżył.
Książka Wszystko za Everest trafiła na listy bestsellerów, ale wywołała też wiele kontrowersji. Stała się także źródłem inspiracji dla filmowców. Sama tragedia zaś – mimo że wydarzyła się prawie dwadzieścia lat temu – wciąż budzi emocje. Problemy opisane przez Krakauera przybrały jeszcze na sile: w komercyjnych wyprawach na Everest bierze udział coraz więcej osób, nie bacząc na zagrożenia i skutki ludzkiej ekspansji w najwyższych górach świata.
2. Bernadette McDonald Ucieczka na szczyt
Ucieczka na szczyt to niezwykła książka poświęcona złotej erze polskiego himalaizmu oraz fenomenowi dominacji Polaków w Himalajach w latach 70. i 80. Bogato ilustrowana opowieść autorstwa kanadyjskiej pisarki i animatorki kultury górskiej Bernadette McDonald przywołuje takie ikony himalaizmu jak m.in. Jerzy Kukuczka, Wanda Rutkiewicz, Krzysztof Wielicki czy Wojciech Kurtyka.
Ucieczka na szczyt jest wielowymiarową opowieścią o przygodzie i pasji, cierpieniu i śmierci. Bernadette McDonald nakreśliła żywy portret czasów i niezwykłych postaci, które pomimo niesprzyjającej sytuacji politycznej przez wiele lat wyznaczały kierunki światowego himalaizmu. Wprowadziła czytelników w głąb serc i umysłów największych polskich wspinaczy niezłomnie realizujących swoją drogę do wolności. Autorka tak wspomina swoje rozmowy z uczestnikami najbardziej spektakularnych wypraw ówczesnych czasów: „Patrząc im w oczy widziałam, że są nieustraszeni w wytyczaniu nowych dróg. Odporni na cierpienie. A to jest istota sukcesu bezlitosnych zimowych wejść na najwyższe szczyty ziemi.”
3. Heinrich Harrer Siedem lat w Tybecie
Wspomnienia z dachu świata. Austriacki alpinista Heinrich Harrer w 1939 roku wyruszył z niemiecką wyprawą w Himalaje. Niestety plany zdobycia Nanga Parbat pokrzyżował wybuch II wojny światowej, która zastała podróżników w Indiach. Po internowaniu przez Anglików Harrer próbował wielu ucieczek z obozu, aż w końcu dopiął swego – w 1944 roku z Peterem Aufschnaiterem dotarli do odciętego od świata Tybetu.
Spędzili w tym niezwykłym miejscu zwanym dachem świata kilka lat, aż do komunistycznej inwazji Chin. Opisywany w autobiograficznej książce Harrera Tybet to tradycyjne, zamknięte na cywilizację zachodnią państwo, w którym czas i tradycja działają zupełnie inaczej. Autor miał okazję nie tylko poznać tę egzotyczną dla Europejczyków kulturę, ale też zaprzyjaźnić się z XIV Dalajlamą.
4. Raymond Mears Podręcznik sztuki przetrwania
Jeden z najbardziej znanych podręczników survivalu, prezentujący zachowania i techniki umożliwiające przetrwanie w trudnych warunkach terenowych m.in. w dżungli, na pustyni, na obszarach arktycznych.
5. Reinhold Messner Kryształowy Horyzont
Osobowość autora jest imponująca sama w sobie: Reinhold Messner, pierwszy alpinista, himalaista i podróżni, który jako pierwszy człowiek zdobył Koronę Himalajów i Karakorum – wszystkie czternaście ośmiotysięczników świata. Książka jest poświęcona najbardziej uderzającemu osiągnięciu sportowemu – pierwszemu solowemu wejściu na szczyt Everest w 1980 r. Niestety, ta książka nie została przetłumaczona na język polski.
A ty masz ulubione książki o górach? Pisz nam na forum.
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich proklamowany został w 1995 roku na 28. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO. Historycznie, idea święta ma swój początek w Katalonii i sięga roku 1930. Data obchodów – 23 kwietnia – związana jest z rocznicą urodzin lub śmierci kilku wielkich pisarzy: Szekspira, Cervantesa, Druona, Nabokova.